घरको नक्सा पास गर्न अनिवार्य कक्षा
posted on June 06, 2013
नगरक्षेत्रमा मापदण्ड अनुसारका संरचना निर्माणका लागि नक्सापासपूर्व सम्बन्धित धनीले कक्षा लिनुपर्ने भएको छ । उक्त कक्षामा घर निर्माण सम्बन्धी मापदण्ड, निर्माण गर्ने तरिका र नगरपालिकाको नियमबारे जानकारी गराइन्छ । कक्षामा सहभागी नहुनेको नक्सा नहुने भक्तपुर नगरपालिकाले जनाएको छ ।
भक्तपुरले नक्सा पासमा कडाइ गरे पनि सँगै जोडिएको मध्यपुर नगरपालिका क्षेत्रमा नक्सा पास नै नगरी संरचना बन्ने गरेको छ । संरचना निर्माणपछि गैरकानुनी रूपमा नक्सा पास गर्ने प्रचलन रहेको अधिकारीहरूको भनाइ छ ।
मध्यपुरका कार्यकारीले नगर विकासभन्दा पनि आफ्नो अनुकूल काम गर्दा सहर कुरूप बनेको नगरवासीको आरोप छ । नक्सा पासमा कडाइ नगर्दा लाखौं राजस्व समेत हिनामिना भएको छ । सुरक्षित क्षेत्रमा प्लानिङ गरेर घर बनाउँदा पनि नगरपालिकाले रोक्न सकेको छैन । आर्थिक लेनदेन भएकै कारण नियमविपरीतको काम रोक्न चासो नदिएको आरोप दलहरूले लगाउन थालेका छन् ।
राष्ट्रिय भवन निर्माण संहिता लागू गर्ने नगरपालिकामा मात्रै कक्षा लिने व्यवस्था छ । भक्तपुर नगरपालिकाले घर निर्माणअघि नगरपालिकाको प्राविधिकसँग अनिवार्य सहकार्य गर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । नगरपालिकाका आर्किटेक्ट इन्जिनियर रामगोविन्द श्रेष्ठले नगरमा निर्माणाधीन घरलाई कसरी मजबुत बनाउनेसहित आवश्यक नियमबारे जानकारी दिन अनिवार्य कक्षाको व्यवस्था गरिएको उनले बताए । सबै प्रक्रिया पुर्याएर पास भएको नक्सा लिन आएका सेवाग्राहीलाई उनले आफ्नै कार्यकक्षमा बोलाएर कक्षा लिने गरेका छन् । 'निर्माण गर्ने बेलामा प्राविधिक जानकारी भएमा मजबुत बन्न सक्छ,' कक्षामा सहभागीलाई उनले भने । उनको कुरा सकिन नपाउँदै सेवाग्राही भक्तपुर १६ का गोविन्दराज सुवेदीले आफू इन्जिनियर नभए पनि घर निर्माण गर्नु अघिको कक्षाले धेरै ज्ञान पाएको सुनाए ।
नगरपालिकाको कक्षामा जगदेखि छतसम्म कसरी बनाउने, नगरपालिकाको नीति नियम पालना, छिमेकीको जग्गा नमिच्ने, बाटोका लागि कति जग्गा छाड्ने भन्ने जानकारी दिने गरेको छ । कक्षामा सहभागि नागपोखरीकी शान्ति सुवालले कस्तो किसिमले बनाउदा घर बलियो हुन्छ भन्ने जानकारी मिलेको बताइन् । त्यस्तै घर बनाउदा कति उचाइमा बनाउने, सेफ्टी बनाउनु पर्ने/नपर्ने पनि थाहा पाएको उनले उल्लेख गरिन् ।
नगरपालिकामा नक्सा पास भएको फाइल तयार भए पनि कक्षामा सहभागी नभए पाइँदैन । अघिल्लो कक्षामा बस्न नसक्नेले अर्को कक्षामा बस्नुपर्ने हुन्छ । प्रत्येक शुक्रबार हुने कक्षामा २२ जनासम्म बस्ने गरेका छन् । मापदण्ड विपरीत बनाए कर्मचारीले सुरुमा सुधार्न मौका दिने गरेको छ । त्यति गर्दा पनि नमाने भत्काइदिने समेत गरेका छन् । तर, मध्यपुरले भने आर्थिक लेनदेन गरी नियमविपरीत काम पनि गरिदिने गरेको छ । नगरक्षेत्रमा बन्ने घरमा नगरपालिकाको प्राविधिकले बाहेक अरूले नक्सा बनाए पास गर्न समेत झमेला दिने गरेको छ । नक्सा बनाउन पनि नगरपालिकाको प्राविधिकको सिन्डिकेट छ । भक्तपुर नगरपालिकामा पनि केही वर्षअघिसम्म त्यस्तो व्यवस्था भए पनि अहिले नभएको स्थानीयवासी बाबुकाजी खर्बुजाले बताए । 'विगतमा घरधनी नआएपनि नक्सा पास हुन्थ्यो,' उनले भने, 'तर, उक्त घरधनीलाई नगरपालिका कार्यालय कहा पर्छ ? नियम के हो ? भन्ने थाहा हुँदैनथ्यो । कक्षा लिने व्यवस्थाले नगरलाई व्यवस्थित गर्न सहयोग पुगेको छ ।' भक्तपुर भूकम्पको उच्च जोखिममा रहेको विभिन्न प्रतिवेदनले औंल्याएका छन् । जोखिम न्यूनीकरण गर्न नगरपालिकाको व्यवस्थाले सघाउने कक्षामा सहभागीहरूले बताए ।
news source: kantipur news daily
